Meb Yayınları 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Çözümleri ve Cevapları Sayfa 156

26.03.2020

632

A⁺

A^-

Meb Yayınları 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Çözümleri ve Cevapları Sayfa 156

Arkeler

1970’lerde mikrobiyologların gen dizilimlerini ve küçük ribozomal RNA parçalarını kullanarak prokaryotları karşılaştırmaları canlıların sınıflandırmasında bilimsel bilginin sınanmasını, düzeltilmesini ve yenilenmesini sağlamıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda arkeler; metabolik, hücresel ve genetik özellikleri dikkate alınarak bakterilerden ayrılmış ve ayrı bir âlem altında incelenmeye başlanmıştır.

Arkeler, bazı özellikleri bakımından ökaryotlara benzeyen tek hücreli ve prokaryot hücre yapısına sahip mikroskobik organizmalardır. Arkeler; çok sıcak ve çok soğuk, yüksek ve düşük pH ile yüksek tuz gibi ekstrem ortamlarda yaşayabilen, diğer canlıların dayanamayacağı zorlu çevre şartlarına uyum sağlamış organizmalardır. Genelde yaşadıkları ortamların özelliklerine göre gruplandırılıp adlandırılır.

Arkeler, bakteriler gibi halkasal şekilli bir DNA taşır. Ancak DNA’ları bakterilerden farklı olarak ökaryot hücre DNA’larında olduğu gibi histon denilen özel proteinlere sarılmıştır. Bazı arkelerde bakterilerde olduğu gibi plazmit DNA’ları bulunabilir. Bunlar, gen transferi (konjugasyon) yöntemiyle bir arkeden diğerine aktarılabilir. Arkelerin ribozomları daha çok ökaryot hücre ribozomlarına benzediğinden bakterilerden farklı olarak antibiyotiklerden etkilenmez.

Arkelerin fotosentez ve kemosentez yapabilen ayrıca ayrıştırıcı olarak yaşayabilen türleri vardır. Fotosentetik arkelerde klorofil yoktur onun yerine özel bir pigment vardır. Günümüzde tanımlaması yapılan arkelerin hastalık yapıcı ve endospor oluşturan formu yoktur.

ARAŞTIRINIZ

Arkelerin bir kısmı, kaplıca sularında ve yanardağ ağızlarında yaşar. Bu tür arkelerin yüksek sıcaklıklara dayanma mekanizmalarını araştırınız.

Sıcak ortamları seven arke bakteriler için en uygun olan sıcaklık 65-85 C arasıdır. Bazıları 105 C ve daha yüksek derecedeki yanardağ bacası, derin deniz termal çukurları gibi koşullarda bile yaşayabilirler.

Bu canlıların proteinleri katlanma, bağ yapısının farklılığı, aminoasitlerin yer değiştirmesi gibi etkileşimlerle bu yüksek sıcaklık değerlerinde stabil yapılarını koruyabilmektedir.

Arkelerin bir kısmı kaplıca sularında ve yanardağ ağızlarında yaşar. Bu tür arkebakterilere termofilikler denir. Termofilikler, yüksek sıcaklıkta yaşamlarını devam ettirebilirler.
Bunun sebebi ise,